Θεραπευτικές επιλογές για το Μέλασμα και την Υπερμελάγχρωση

Η αυξημένη παραγωγή και συσσώρευση μελανίνης χαρακτηρίζει μεγάλο αριθμό δερματικών παθήσεων, που χαρακτηρίζονται από υπερμελάγχρωση, όπως μέλασμα, μεταφλεγμονώδες μελανόδερμα κ.λπ. Η επιδερμική και η δερματική υπερμελάγχρωση πυροδοτείται από δύο παράγοντες, είτε από αυξημένο αριθμό μελανοκυττάρων είτε από αυξημένη δραστηριότητα μελανογόνων ενζύμων.¹
Οι διαταραχές υπερμελάγχρωσης εμφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες, ειδικά σε εκείνες με πιο σκούρο δέρμα. Η συχνότητα εμφάνισης ποικίλλει ευρέως και η έκθεση στο φως, οι ορμονικές επιδράσεις και η γενετική έχουν ενοχοποιηθεί ως πιθανοί παράγοντες στην αιτιολογία τους.² Το υπεριώδες φως θεωρείται ότι προκαλεί οξειδωτικό στρες δημιουργώντας δραστικές ρίζες οξυγόνου. Αυτό σε συνδυασμό με τη γενική επαγόμενη από την υπεριώδη ακτινοβολία φλεγμονή είναι γνωστό ότι πυροδοτεί διαταραχές υπερμελάγχρωσης.³ Ένας άλλος κοινός πυροδότης της υπερμελάγχρωσης είναι οι ορμονικές αλλαγές, λόγω εγκυμοσύνης ή ορμονικής αντισύλληψης ή θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης στην εμμηνόπαυση.³
Μια ποικιλία μεθόδων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στη βελτίωση της κατάστασης, συμπεριλαμβανομένων τοπικών φαρμάκων, από του στόματος θεραπειών, διαδικασιών ή συνδυασμών τους. Οι στόχοι της θεραπείας περιλαμβάνουν τη διαχείριση της φωτοφθοράς, τη μείωση της φλεγμονής, τη βελτίωση της αγγείωσης και, φυσικά, τη μείωση της μελάγχρωσης. Γενικά, η τοπική αντιμετώπιση θεωρείται πρώτης γραμμής διαχείριση και η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία με τη χρήση αντηλιακού είναι σημαντική κατά τη διάρκεια όλων των θεραπειών.²

Το τρανεξαμικό οξύ είναι μια άλλη επιλογή που κερδίζει σήμερα δημοτικότητα. Ο μηχανισμός δράσης θα μπορούσε κάλλιστα να είναι πολυτροπικός, αλλά ένας προτεινόμενος μηχανισμός είναι η αναστολή της πλασμίνης που παίζει ρόλο στην απελευθέρωση ενός αυξητικού παράγοντα που μπορεί να διεγείρει την ανάπτυξη των μελανοκυττάρων. Μελέτες που αξιολογούν την από του στόματος δόση 500 mg την ημέρα για μόλις 8 έως 12 εβδομάδες έχουν δει όφελος στη διαχείριση ασθενών με ανθεκτικό μέλασμα.^11,12 Τοπικά, το τρανεξαμικό οξύ εμφανίζει μικρότερη πιθανότητα συστηματικών επιδράσεων και μπορεί να εφαρμοστεί δύο φορές την ημέρα για περίοδο 12 εβδομάδων χωρίς να εμφανίζει τόσες ανεπιθύμητες ενέργειες όπως η υδροκινόνη.¹²

Μια άλλη επιλογή που χρησιμοποιείται συνήθως συνδυαστικά με άλλα δραστικά συστατικά είναι η νικοτιναμίδη. Η νικοτιναμίδη είναι μια βιταμίνη του συμπλέγματος Β με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης μελάγχρωσης μειώνοντας τη μεταφορά μελανοσωμάτων.¹³ Μια μελέτη που συνέκρινε κρέμα νικοτιναμίδης 4% με κρέμα υδροκινόνης 4% σε περίοδο 8 εβδομάδων διαπίστωσε ότι ενώ η υδροκινόνη 4 % έλαβε ελαφρώς πιο σημαντικά αποτελέσματα, αλλά το 44% των ασθενών στην ομάδα της νικοτιναμίδης ανέφερε εξαιρετική βελτίωση με μειωμένη συχνότητα ανεπιθύμητων ενεργειών μόλις σε 4 εβδομάδες θεραπείας.¹⁴
Η νικοτιναμίδη δεν είναι η μόνη βιταμίνη που χρησιμοποιείται ως παράγοντας λεύκανσης του δέρματος. Το ασκορβικό οξύ έχει επίσης διερευνηθεί για τις επιδράσεις του στη λεύκανση του δέρματος. Μια μελέτη που συνέκρινε κρέμα ασκορβικού οξέος 5% με κρέμα υδροκινόνης 4% σε περίοδο 16 εβδομάδων βρήκε ελαφρώς μικρότερο όφελος με το ασκορβικό οξύ σε σχέση με την υδροκινόνη, αν και το 62,5% των ασθενών που χρησιμοποιούσαν το ασκορβικό οξύ ανέφεραν εξαιρετικά αποτελέσματα. Επιπλέον, το ασκορβικό οξύ έχει μειωμένο ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών.¹⁵ Το ασκορβικό οξύ θεωρείται ότι ασκεί αυτή την επίδραση μέσω της αναστολής της τυροσινάσης, ενός ενζύμου που είναι υπεύθυνο για τη μετατροπή της τυροσίνης σε μελανίνη.¹⁶

Το αζελαϊκό οξύ είναι μια άλλη δημοφιλής επιλογή στη διαχείριση της υπερμελάγχρωσης. Όπως το ασκορβικό οξύ, ο μηχανισμός δράσης του βασίζεται στην αναστολή της τυροσινάσης, αποτρέποντας έτσι το σχηματισμό μελανίνης με σημαντικά λιγότερες παρενέργειες.¹⁷ Μια παρόμοια μελέτη αζελαϊκού οξέος έναντι υδροκινόνης σε διάστημα 24 εβδομάδων βρήκε σημαντικά μεγαλύτερη βελτίωση στην ομάδα του αζελαϊκού οξέος.¹⁸

Το κοτζικό οξύ είναι ένας ακόμη κοινός τοπικός παράγοντας που δρα μέσω της αναστολής της τυροσινάσης πέραν της δράσης του ως αντιοξειδωτικό. Χρησιμοποιείται συνήθως σε συγκεντρώσεις από 1 έως 4%.²⁰

Συνοψίζοντας, υπάρχει μεγάλη ποικιλία επιλογών για τη διαχείριση της υπερμελάγχρωσης, με πολλές από αυτές τις επιλογές να έχουν υποστηρικτικά δεδομένα υψηλής ποιότητας. Οι συνδυαστικές θεραπείες μπορεί να είναι το κλειδί τόσο για ταχύτερα αποτελέσματα όσο και λιγότερες παρενέργειες.